Regelmatig wordt er in advertenties op gewezen dat we onze duiven volop zogenaamde Carbohydraten zouden moeten toedienen opdat ze dan beter zouden presteren. Het bewijs daarvoor wordt aangedragen in de vorm van indrukwekkende wetenschappelijke stellingen. Toch geloof ik dat dit voor duiven niet klopt, hoewel de stelling voor sprinters uit de atletiekwereld wel op gaat. De voorstanders in de duivensport, vaak de producenten, blijven deze produkten pushen, ondanks dat resultaten verkregen uit onderzoek op spieren van postduiven hen geen gelijk geen.
Ik ben eens voor de lezers van de Vredesduif op het internet aan het surfen en snuffelen gegaan om te zien wat er allemaal over dit onderwerp te vinden is. En dat is gelukkig nogal wat. Een engelse firma gaat zelfs zo ver dat zij klanten aanspoort om hun duiven verplicht te laten trainen, om vervolgens deze duiven hoge concentraties carbohydraten toe te dienen als extra "energie" vlak voor de vlucht. Deze werkwijze is bekend uit de sprintwereld om het lichaam te overladen met glycogeen vlak voor de race. Het valt te betwijfelen of dit voor duiven ook opgaat, omdat hun brandstofbehoefte tijdens het presteren totaal verschilt van die bij ons mensen. Ik kwam ook een bijdrage tegen waarin deze engelse firma gewezen werd op het verschil tussen menselijke spieren en die van postduiven. Helaas bleef het bij het proberen op te starten van de discussie. Of wilde men zich bewust niet in de war laten brengen door de feiten??
Als je een produkt aan de man probeert te brengen, dan gaat dat het gemakkelijkst als je dat kan doen aan de hand van wereldberoemd sportief bewijs. In Nederland is het allang geen geheim meer dat de voetballers van Ajax tijdens blessurebehandelingen, tijdens de rust en vlak na de match een portie vloeibare carbohydraten te drinken krijgen. De broertjes De Boer staan ermee afgebeeld in advertenties om het produkt op de markt te pushen. Toch denk ik dat het belangrijk genoeg is om te wijzen op het verschil in spierstruktuur wat betreft mensen en duiven. En dat de brandstofbehoefte daarom totaal verschillend is. In advertenties wordt ervan uit gegaan, dat mensen en duiven aan elkaar gelijk zijn. Dat is echt niet zo en de vergelijking die doorgetrokken wordt in de richting van carbohydraten klopt daarom ook niet. Je kunt duiven best volstoppen met carbohydraten, maar of de werking identiek is aan die van bij mensen, dat mag sterk worden betwijfeld. Hoewel, er zit een grond van waarheid in. Al is het maar een heel kleine, maar om dat nu zonder meer zo groot op te blazen, ik denk dat dat iets te ver gaat. Carbohydraten hebben ook in de duivensport een praktische waarde. Doch een relatief kleine.
Om aan te kunnen tonen dat de waarde relatief klein is, moet je kijken waar carbohydraten bij de duif als brandstof voor dienen. Juist: voor de spieren. Ook daar is het nodige op internet over te vinden. Een groep wetenschappers van de universiteit van Guelph heeft gedurende bijna een mensenleeftijd onderzoek gedaan op borstspieren van postduiven. En daar hebben ze een indrukwekkende serie artikelen over geschreven. De grote borstspier, die we voelen als we onze vingertoppen langs de zijkanten van het borstbeen van voor naar achter laten glijden, is door een elektronenmicroscoop geheel "ontleed". De foto's ervan geven het duizenden malen vergrote beeld weer van een spier speciaal ontworpen voor langdurige arbeid. En ze laat ook de ertussenin gelegen brandstofdeeltjes zien.
De borstspieren van de duif werden ook aan een nauwgezette chemische analyse onderworpen. Daarvoor werden spiermonsters gebruikt afkomstig van duiven die een half uur, één uur, twee uur en vijf tot en met achttien uur hadden gevlogen. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat ongeveer 85-95% van de grote borstspier bestaat uit zogenaamde rode spieren en dat slechts 5-15% bestaat uit witte(daar waar de kip er zoveel van heeft). Spieren komen bij duiven voor in bundels. De witte zitten her en der aan de buitenkant en de rode zitten binnenin de spierbundels. Spieren hebben een behoorlijk hoge snelheid van werken. En de witte soort heeft een veel hogere snelheid dan de rode. Zo is bekend dat de borstspieren van de kolibrie geheel bestaan uit rode spierbundels. Als u tijdens slowmotion beelden dit vogeltje langdurig zijn vleugels ziet bewegen, dan snapt u al waarom. Rode spieren kunnen zorgen voor een langdurige, hoge snelheid, doch die van de witte overtreft die totaal. En zo is het ook met de vermoeidheid gesteld. Een duif met veel rood spierweefsel is genetisch voorbestemd om met succes langere afstanden te overbruggen. Maar als de witte spieren zo snel vermoeid raken, wat is dan hun eigenlijke funktie? De witte spieren zijn voor de hele snelle bewegingen: de start, de landing, een tussensprint, of het proberen te ontsnappen aan de grijpgrage klauwen van roofvogels. Daaruit valt te concluderen dat de brandstofbehoefte ook totaal verschillend is. Onderzoek heeft aangetoond dat rode spieren zich voornamelijk "voeden" met vet, maar ook met wat glycogeen. De witte spieren echter nemen alleen glycogeen tot zich als brandstof. Er is dus behoorlijk verschil tussen beide spiersoorten, enerzijds qua werking anderzijds qua brandstofbehoefte.
Witte spieren trekken veel sneller samen dan rode, doch ze raken ook veel sneller vermoeid. Hieruit kan iedere duivenliefhebber concluderen dat witte spieren voor de vitesse beter zijn dan rode en dat dat op de fond omgekeerd is. Vitesse en fond staan net zover uit elkaar als rode en witte spieren. Ik denk dat dit nu voor iedereen meer dan duidelijk is.
Nu nemen we de brandstofbehoefte nog eens nader onder de loep. Aangetoond is dat de rode spier voornamelijk werkt op vet en dat dat de spier is die gebruikt wordt om langdurig in de lucht te blijven. Toch wordt er ook wat glycogeen(ongeveer 2,5% van de omvang; relatief weinig dus in vergelijking met die van de witte spieren) aangetroffen. Glycogeen zijn suikers, die door veel levende wezens als hoofdbrandstof worden gebruikt. Ze worden in de lever en in de spieren opgeslagen. Glycogeen is de vorm waarin de suikers worden opgeslagen in het lichaam. En in de witte spieren treffen we alleen glycogeen aan(ongeveer 10% van de omvang) en geen vetten. En dat was bij de rode spieren precies omgekeerd!
Er werd geconstateerd dat als duiven een half uur trainden, dat de hoeveelheid vet in het bloed met ongeveer 18% toenam en dat dat bij de lever toenam tot 30% De hoeveelheid vet in de borstpieren zelf nam met 25% toe. En dat er 25% minder vet in de brandstoftank zelf zat. Om te kunnen werken hebben de rode spieren dus vet nodig. Dit wordt vanuit de opslaggebieden via het bloed naar de lever getransporteerd en vandaar naar de spieren waar het als brandstof wordt gebruikt. Dit geschiedt in een tijdsbestek van een half uur.
Wat er na ongeveer één uur gebeurt, is nog interessanter: alle glycogeen in de witte spieren is totaal verdwenen! In de rode spieren echter was nog wel glycogeen te vinden samen met grote hoeveelheden vet. Toen dit nader werd onderzocht bleek dat al na tien minuten alle glycogeen uit de witte spieren was verdwenen! De verklaring hiervoor is simpel. De duif verbruikt alle glycogeen uit de witte spieren door zijn explosieve start en om zo snel mogelijk op de goede kruissnelheid te komen. Daarna "schakelt" de duif over op de rode spieren, die vol zitten met vet, voldoende voor vele uren vliegen aan 5,5 vleugelslagen per seconde. En dus durf ik me af te vragen waarom de voorstanders van carbohydraten het de duif willen "verhinderen" zich vol te tanken met vet goed voor lang en snel vliegen. Het lijkt een beetje op een verkeerde voorstelling van zaken of niet soms?
Toch gebeurt er na 18 uur vliegen iets bijzonders: in de witte spieren zijn dan de glycogeen-voorraden weer geheel aangevuld. Na een uur waren ze verbruikt en na 18 uur zijn ze weer op niveau. Hoe is dit nu mogelijk? Dit komt omdat suikers vanuit de lever naar de witte spieren worden gebracht en daar weer worden omgezet in glycogeen klaar voor gebruik. De witte spieren worden eigenlijk ingezet tijdens bijzondere omstandigheden en omdat de duif daar altijd mee kan worden geconfronteerd moet hij die witte spieren zo snel mogelijk weer kunnen gebruiken.
Na 18 uur vliegen is het met de toestand van de rode spieren niet zo gunstig gesteld: de voorraden vet zijn aanmerkelijk geslonken en zo hier en daar totaal verdwenen. Dit is begrijpelijk omdat vet de hoofdbrandstof is voor het overgrote deel van de wedvlucht. En er komt een moment dat de vetbrandstoftank leeg is en dan is het maar beter dat de duif in kwestie zijn hok zo snel mogelijk bereikt. Anders is het te laat. Duiven die daar tegenaan zitten, die passen hun snelheid aan en maken bijv. van rijen huizen op de windrichting gebruik om maar zo min mogelijk energie te verspillen. Zulke duiven brengen vaak niets meer dan botten en veren thuis. Soms hebt u er naderhand nog wat aan, maar meestal zijn echte topprestaties behaald tijdens echt duivenweer geheel uit den boze.
Nu waarom het geven van carbohydraten aan duiven en daar de grote prestaties aan op te hangen eigenlijk een fabeltje is. Het bewijs is zojuist klip en klaar bewezen: een duif vliegt op vet! Waarom zou je dan duiven kort voor de wedstrijd verplicht uitputten om dan de tank weer te vullen met carbohydraten als hoofdbrandstof? Het snijdt helemaal geen splinter hout. Carbohydraten zijn voor menselijke sprinters ontworpen en niet voor postduiven. Mij is geen postduivenwedvlucht bekend die gaat over 100m. Voor menselijke atleten zijn er van die wedstrijden voldoende. Soms gebruikt een duif carbohydraten: bij de start van een wedstrijd. Maar dan is het alleen nog maar vet wat de klok slaat en absoluut geen carbohydraten meer. Toch komen in bepaalde gevallen carbohydraten goed van pas. Ze vervullen namelijk een rol bij de verwerking van vetten. Ik zie een rol voor carbohydraten als hulp bij het herstellen na zware en inspannende vluchten. Ik denk dan ook dat de duif carbohydraten voornamelijk gebruikt voor de verwerking van vetten. Hetzij om de benzinetank te vullen tijdens een periode van recuperatie. Hetzij om de benzinetank te legen als er gepresteerd moet worden. Maar om daarvoor potten vol carbohydraten in de drinkbak te legen, dat lijkt me wat overdreven. Ik houd het dus op veel vet geven vlak voor met name de langere wedvluchten tesamen met een schepje carbohydraten. Ik heb nog nooit een duif van suiker zien snoepen. Wel heb ik hele hordes zich ongans zien eten aan pinda's! !!