In het voorwoord van de vorige editie van “Winning” heb ik het onderwerp van dit artikel al vluchtig aangehaald: Circo virus. Deze voor Nederlandse duivenliefhebbers praktisch nieuwe ziekte is al bij een groot aantal hokken vastgesteld en het percentage besmette duiven wordt voorzichtig geschat op 40-50%. Ook vogelopvangcentra hebben steeds frequenter te maken met deze ziekte, die is vastgesteld bij zowat alle vogels in de vrije natuur zoals: kraaien, eksters, haviken, buizerd, mussen, spreeuwen etc. We kunnen hierdoor eigenlijk vast stellen dat elke duivenliefhebber in Nederland al met deze ziekte te maken heeft gekregen of er op korte termijn mee te maken krijgt. Een (voorbehoedende) enting is er niet.
Het virus op zich was al langere tijd bekend, maar wat het precies veroorzaakt was niet bekend. Wat het doet is inmiddels wel bekend. Het Circo virus valt het immuunsysteem aan en stelt dit deels of geheel buiten werking. Het immuunsysteem wordt hoofdzakelijk gevoed door organen zoals de Bursa Fabricii, de Alvleesklier en de Thymus. Deze organen zorgen voor de aanmaak van witte bloedlichaampjes, de bestrijders van in het lichaam binnendringende ziekteverwekkers. Wat ongeveer wil zeggen dat het duivenlichaam onvoldoende strijd kan leveren met ziekteverwekkers. Dat de duif ziekte verschijnselen vertoont. En dood gaat of dood kan gaan. Het Circo virus werkt op een vergelijkbare manier als het Aids virus. Het tast het immuun systeem aan en vernietigt het. En de duif wordt vatbaar voor allerlei andere ziekten zoals Paratyphus, Paramixo, Pokken etc. Deze ziekten noem ik in het bijzonder, omdat het ziekten zijn waartegen vele duivenliefhebbers hun duiven preventief (in)enten. Een (in)enting kan alleen maar dan goed werken als het immuunsysteem goed functioneert (het aanmaken van anti lichamen). Het Circo virus verhindert dit en maakt dat een enting tegen bijvoorbeeld Paramixo niet of niet goed genoeg werkt. Dat wil zeggen dat u uw duiven heeft ingeent tegen Paramixo, maar dat uw duiven toch Paramixo kunnen krijgen. Raar maar waar.
Veel postduiven zijn inmiddels besmet geraakt met het Circo virus, maar in de praktijk merkt u er weinig van. Totdat onder invloed van een stress situatie het virus om zich heen grijpt en andere ziekteverwekkers onmiddellijk de kop opsteken. Stress situaties doen zich voor zodra we prestaties op allerlei gebied van onze duiven verlangen:
koppelen/nestjagen
eieren leggen
trainen
transport
wedstrijden
rondzwerven (lees opvangers)
entingen
ruien
opgroei in het nest
verduisteren
etc.
Dat is nogal wat! En op de keper beschouwd maken we stress situaties bijna dagelijks mee in en rond ons duivenhok. Met andere woorden we stellen onze duiven er bijna dagelijks aan bloot.
Wat merken we als het Circo virus zijn werk begint te doen?
De duif vertoont ziekteverschijnselen. Gaat “bol” zitten. Stopt met eten. De mest wordt diarrhee achtig. Gewichtsverlies treedt op. En in het meest ongunstige geval kan de dood al na een dag optreden. Dit als bijvoorbeeld de duif ziek wordt als gevolg van een secondaire infectie van het Adeno virus. Maar een duif kan ten gevolge van het Circo virus ook ademhalingsproblemen krijgen (reutel) of een nat oog vertonen. Maar dit zijn slechts secundaire ziekteverwekkers. De primaire ziekteverwekker is het Circo virus.
Onder de secundaire ziekteverwekkers hebben onderzoekers Chlamydia (Ornithosis/Psittacosis), Herpes virus, Pasteurella (Cholera), Paramyxovirus - 1, Trichomonas (het Geel), en Aspergillus aangetroffen. In sommige besmette hokken wordt geen uiterlijk waarneembare ziekte aangetroffen en gaan er geen duiven dood, terwijl in andere hokken alle jongen in het nest dood gaan. Als overleden duiven voor onderzoek worden aangeboden, dan wordt er meestal cel vernietiging geconstateerd in de Alvleesklier, Thymus en Bursa Fabricii. De twee laatst genoemde organen worden normaal gesproken minder in omvang/grootte na de geboorte en zijn in klein formaat of helemaal niet aanwezig bij oude duiven. Bij de jonge duif zijn de Thymus en Bursa Fabricii zeer belangrijk inzake de aanmaak van stoffen die het immuunsysteem beter doen functioneren.
Onderzoekers zijn van mening vanwege de snelle verspreiding van het Circo virus dat dit wordt veroorzaakt door onjuiste verzorgingsmethode’s door de liefhebbers en vanwege gebrekkige vervoers- en verzorgingsomstandigheden tijdens het transport naar de lossingsplaatsen. Als voorbeeld wordt gegeven het vermengen van de duiven van alle inkorvende leden van een vereniging over de beschikbare verzendingsmanden. Gevolgd door het verstrekken van voer rechtstreeks vallend in de uitwerpselen. Een snellere verspreiding van de ziekte is bijna niet denkbaar. Duiven kunnen zelfs tijdens transport al ziek worden en al zwervend tot dat moment nog totaal gezonde hokken op termijn geheel ten gronde richten. Goed presterende hokken zijn ineens geen schim meer op de uitslaglijsten en de liefhebber in kwestie staat voor een volslagen raadsel. De geraadpleegde dierenarts diagnostiseert inderhaast een ziekte, maar onderkent deze niet als secundaire ziekteverwekker. Het verstrekte medicijn slaat vervolgens niet aan. Wel voor de gevonden ziekte, maar helpt de nog aanwezige gezonde darmflora verder achteruit en geeft daardoor andere ziekteverwekkers onmiddellijk gelegenheid tot het succesvol overgaan van de aanval.
Er is nog geen vaccin voor het Circo virus bij postduiven ontwikkeld. Hoe is het dan mogelijk om te ziekte in te tomen? Luister naar wat de onderzoekers adviseren.
“De enige manier om de ziekte uit te roeien is om gedurende een seizoen lang geen jonge duiven te kweken en alle jonge duiven van nog geen jaar oud te elimineren.”
U begrijpt dat deze maatregel een enorme impact op onze sport zou hebben. De NPO-organisatie, welke leeft van de verkoop van vaste voeringen, chipringen en gummiringen zou in een klap failliet zijn omdat de liefhebbers de bureau kosten niet kunnen of zouden willen opbrengen. Dit doemscenario heb ik al eens voorzichtig tijdens een NPO vergadering aan de orde gebracht, maar de ernstigheid van de sitatie druppelde als zweetparels van de voorhoofden van de hoge heren als regendruppels van een eend. Van Breemen heeft weer eens wat, zei directeur Ebben, en schoof het probleem met een zwaai van tafel. Nu ligt het er weer bovenop. Hoe ga je het aanpakken Ton? Met je geeikte methode van horen, zien en zwijgen? Dikke kans dat ik dan gelijk krijg toen ik twee jaar geleden mijn vinger op stak en zei dat zei dat er NPO geld in onderzoek gestoken moest worden. Niks doen leek je weer de beste oplossing.
Wat nu sprak Pichegru…
Wat kunnen we doen afgezien van het feit dat we lid zijn en deel uitmaken van een uiterst conservatieve organisatie die door een foutieve structuur ook nog eens geen kant op kan?
Back to the basics.
Ofwel terug naar de natuur. Er zal buitengewoon aandacht moeten worden geschonken aan de vervoersomstandigheden:
transporttijd bekorten
regelmatige verzorging
mechanische verluchting
minder duiven in de mand
alleen duiven van een en dezelfde deelnemer in een mand
niet meer rechtstreeks in de mest voeren, maar in een voergoot.
desinfecteren van manden, container, watergoten en watertanks
En misschien moet er ook gedacht worden aan het ontsmetten van het drinkwater.
Dat is nogal wat voor een organisatie die gevangen zit in het web van zijn eigen structuur.
Het betekent niet alleen voor de organisatie ingrijpende maatregelen. Het betekent ook dat de liefhebber moet worden gedwongen om tot actie over te gaan. En het betekent ook dat onze dierenartsen een extra inspanning zullen moeten gaan leveren. Voorbehoedende kuren die in onze sport gemeengoed zijn geworden en waarvoor het hele jaar door flink wordt geadverteerd in de duivenkranten, zullen moeten gaan verdwijnen. En dat zal niet zonder slag of stoot gaan, want een groot deel van de omzet van de dierenartsen is gebaseerd op de verkoop van dit soort producten. Producten die ook het immuunsysteem van onze duiven negatief beinvloeden. In datzelfde kader vallen ook antibiotica zoals Baytrill die als “voorbehoedend” of “kurend” worden ingezet door de liefhebbers.
Ik hoor de dierenartsen al roepen: daar heb je Van Breemen weer. Die heeft iets gehoord en moet er zo nodig over schrijven. In hun hart weten ze dat schrijver dezes gelijk heeft, maar wie aan geld komt, komt aan huis, haard, auto en al wat dies meer zij. En de trendsetter zal daarom zijn trend niet afzetten. Dat zal uiteindelijk de duivenliefhebber moeten doen. Of hij nu wil of niet. Kuren tegen het een doet het kwaad in een andere gedaante terugkeren. Niet waar?? Het ingeburgerde systeem van dan tegen dit en dan tegen dat voorbehoedend kuren is gelijk te stellen met de werking van het Circo virus. Het verzwakt beetje bij beetje het immuunsysteem van de postduif. En soms heel erg snel.
Ik voorspel hier de terugkomst van de “groene” duivenliefhebber. Puur natuur zal weer de mode worden in duivenland. Nadat ik had gehoord over de komst van het Circo virus, ben ik jaren geleden al die weg ingeslagen. Tegen een virus als Circo kun je niets uitrichten. Niet met geneesmiddelen. Maar je kunt je er wel tegen wapenen. Hoe ?? Door het immuunsysteem positief te beinvloeden. Je kunt het afweersysteem helpen door het dagelijks of regelmatig verstrekken van goede vitamines, mineralen en aminozuren. Jongen hebben nog onvoldoende depots ontwikkeld voor vitaminen en mineralen opslag in het lichaam; daardoor is regelmatige toevoer hoogst noodzakelijk.
Wat kun je als liefhebber nog meer doen??
Als eerste dien je je te richten op het milieu. Overbevolking dient absoluut vermeden te worden. Hygiene maatregelen dienen verscherpt te worden uitgevoerd. Geen droge mestmethode meer, maar dagelijks schoonmaken, regelmatig ontsmetten en de duiven behandelen tegen parasieten. En alle zaken die stress veroorzaken dienen absoluut vermeden te worden zoals veel jongen laten groot brengen door de kweekduiven. Diverse rondes jongen spenen op een hok en bij spenen. En u kunt er zelf vast nog wel een aantal bij verzinnen. Maar u leest nu nog snel even door, want u wil het nog niet tot u laten doordringen wat hier staat. Want dat betekent voor u een hele kluit meer werk. Maar u zult binnen afzienbare tijd merken dat u er toe verplicht wordt. En de organisatie krijgt te maken met teruglopende ringen verkoop en aantallen ingekorfde duiven. De kost gaat niet meer voor de baat uit. In de spiraal van teruglopende ledenaantallen vertoont zich een draaikolk. Eentje met een stroomversnelling erin.
Ernstig zal moeten worden overwogen of we onder invloed van het veranderende klimaat niet over moeten gaan op een ander soort duif. We weten inmiddels hoe sterk het orientatievermogen negatief wordt beinvloed door de weersomstandigheden. Door de jaren heen hebben we een soort duif gekweekt die snel en goed te motiveren is. Bij kop vliegen hoort een bepaald type duif. Dit soort duif kan onder bepaalde weersomstandigheden gemakkelijk verloren gaan, ten prooi vallen aan ziekten zoals Circo en deze overbrengen op hokken die ze gastvrij onthalen. Nu is het hem echt in zijn bol geslagen hoor ik nu al roepen. Geen kopvliegers meer kweken… Het alternatief is een soort duif kweken dat er beter tegen kan. Maar dat er wat moet veranderen is duidelijk.
Dat is wel even schrikken dit artikel. Het bevat een duidelijke visie. Een waar liefhebbers, organisatie en dierenartsen absoluut niet of nog (lang) niet aan willen. Het systeem werkt nog goed voor iedereen. Nog. Maar denkt u dat alle oplopende verliezen van de jonge duiven van de afgelopen jaren te herleiden zijn op het vervoer, het lossen, de kwaliteit van hok, melker en duiven?? Denkt u dat nu echt??
Goede informatie over hoe het immuunsysteem werkt kunt via onderstaande link vinden.